Spomenik Aleksandru Puškinu i Nataliji Gončarovoj

Srodstvo i preplitanje sudbina dva srodnih slovenskih naroda - ruskog i crnogorskog se potvrđuje ne samo u mnogim činjenicama iz života dvije zemlje, ali i u brojnim arhitektonskim objektima, kao i istorijskim i kulturnim spomenicima. Odavno je poznato o bliskom prijateljstvu između Rusije i Crne Gore i njihovoj saradnje u različitim oblastima. Rusi se tradicionalno smatraju starijim braćom malog, ali veoma ponosnog i smelog crnogorskog naroda. Sami crnogorci uvijek su pokazivali svoju hrabrost i otpornost pred neprijateljem.

Jedan od ovih spomenika nalazi se u glavnom gradu Crne Gore - Podgorici i posvećen velikom ruskom pesniku - Aleksandru Puškinu. Nalazi se u Njegoševoj ulici u centru glavnog grada, na istočnoj rijeki Morače u blizini mosta Blažo Jovanovića.

Istorija stvaranja spomenika Aleksandru Puškinu.

Zbog izuzetno bliskih i prijateljskih odnosa vlasti Crne Gore i Rusije, a tačnije njihovih glavnih gradova - Moskve i Podgorice, odluka o spomeniku je doneta krajem XX vijeka. Bilo je odlučeno podugnuti skulpturu velikog ruskog pesnika na teritoriji Crne Gore. Za stvaranje spomenika Aleksandru Puškinu, bila je pozvana grupa arhitekata i vajara. Među njima su bili arhitekta Mihail Korsi i poznati vajar Aleksandar Taratinov, koji je stvorio spomenik kompoziciju nezaboravnom pesniku i pevaču Vladimiru Visockomu u Podgorici pored mosta Milenijum. Sredstva za izgradnju skulpturalne kompozicije dodelila je vlada Moskve.

Početkom 2000-ih, ova ideja je realizovana i spomenik Aleksandru Puškinu i Nataliji Gončarovoj je otvoren 12. septembra 2002. godine u samom centru Podgorice. Kao što je rečeno na otvaranju spomenika, ruski i crnogorski narod imaju dugu istoriju bratskih odnosa i zajedničkoj veri, i spomenik velikom ruskom pesniku će dodatno ojačati te odnose.

Zanimljiva činjenica: Svake godine na Međunarodni dan ruskog jezika, koji se obeležava 6. juna, kulturni događaji uz učešće zvaničnih lica se održavaju pored spomenika Puškinu.

Kompozicija spomenika A.S. Puškinu u Podgorici je bronzana figura pesnika, koji sa entuzijazmom čita poeziju njegove muze-supruge Nataliji Gončarovoj, koji sedi na klupi i, verovatno, uživa slušajući njegovo dijelo. Blizu spomenika postoje dvije kamene ploče. Na jednoj se kaže: "Spomenik Aleksandru Puškinu: Poklon grada Moskve Podgorici". Sa druge strane je dio pesme velikog pesnika o Crnoj Gori:

"Черногорцы? Что такое?
Бонапарте вопросил,
Правда ль: Это племя злое,
Не боится наших сил..."

Aleksandar Puškin, jedan od najpoznatijih ruskih pesnika sveta, živeo otprilike u isto vreme kao crnogorski vladar Petar II Petrović Njegoš, koji je takođe bio talentovan pisac i pesnik. Nažalost, dva genija nisu lično bili upoznati, ali su poznavali jedno drugog preko korespondenciji i publikacija, koji su objavljene u Rusiji i Crnoj Gori, uključujući i Podgoricu.

Interesantna činjenica: Poznato je da je crnogorski vladar Petar II Petrović Njegoš, život pisca Puškina je opisao kao "srećni pesnik velikog naroda." Za njega je, nakon smrti tvorca, vladar je posvetio pesmu "Prahu A. Puškina".

Aleksandar, zauzvrat, oduševljeni otpornošču crnogoraca, stvorio je pravi književni spomenik odbrane Podgorici, gde slavi borbu crnogorskog naroda sa Napoleonom - pesma "Bonaparta i Crnogorci" iz zbirke "Pesme Zapadnih Slovena":

Crnogorci, što je to?
Bonaparta pitao je:
Je l’ istina – Pleme zlo,
Ne plaši se sile moje!

Kajaće se ti drznici
Starješine nek im znaju –
Da i puške i handžare,
Sve preda mnom pobacaju!..

Posla na nas pješadiju
Sto topova i mortira
Oklopnika ljutih čete
I kosmatih kirasira
Za predaju i ne znaju
Crnogorci, sokolovi!.
Od konjice i soldata
Štit je kamen i rovovi

Zasjedosmo u gudure
Da nezvance dočekamo,
Što krenuše uz planinu
Da unište što imamo.

Izbijaju ispod stjenja,
Kad, odjednom ... smetikolo!
Nad glavama ugledaše
Crnogorskih kapa – oro.

Stani! Pali! i obori
Crnogorca svaki svog.
Milost ovdje – odbacite,
Ne štedite ni jednog!

Francuzi su zapucali,
Popadale kape s grana;
Crnogorci pritajeni
U grmenju strmih strana

Plotunom smo uzvratili –
Na pitanje: Šta je to?
Francuzima da zapamte
Što je eho i što z lo.

Pukovnik im namah pade
Stodvadeset s njim vojnika;
U sunovrat strče odred
Bez oružja i čelnika.

I od tada Francuzima
Ne sviđa se kamen naš,
I crvene kad god vide
Crnogorske kape kraš.

Prema mišlenju crnogoraca, u ovoj pesmi, i upravo u ruskoj verziji, pesnik je najbolje uspeo pokazati karakteristike ovog naroda: hrabrost, ponos, vojna moć, spremnost za samožrtvovanje u ime slobode.

Za mnoge turiste iz Rusije i drugih zemalja svijeta, spomenik Aleksandru Sergejeviću Puškinu i Nataliji Gončarovoj u Podgorici je posebno mjesto, koje je uključeno u obavezni turistički program.
 

---