Risan

Mali grad Risan se nalazi na obali Bokokotorskog zaliva u Crnoj Gori i značajan je po tome što je najstarije naselje u ovom kraju. Do graga je potrebno samo nekoliko kilometara od Perasta. Risan se totalno razlikuje od Perasta, čak može se moze reci da izgleda kao napušteni i apsolutno ne turistički grad. Ovdje možete osjetiti pravi crnogorski duh čak i u kafiću. Ipak, ako imate u planu posjetu Perastu, Risan definitivno vrijedi posjetiti zbog jedne, ali veoma jedinstvene atrakcije - drevnih rimskih mozaika.
 

Istorija grada.

Prva uspomena o gradu pripada III vijeku p.n.e, kada je grad bio snažno i dobro utvrđeno naselje. Tada je ovdje vladala ilirska kraljica Tetua, koja je bila poznata po svojim karakterom i jakom piratskom flotom. U tim danima, ovdje je bila prva kovacnica novca u Crnoj Gori. Tokom rimsko-ilirskih ratova gradom je nekoliko vijekova vladalo Rimsko carstvo. Ovo je bio period razvoja grada, nakon kojeg je ostalo jedinstveno nasljeđe drevne kulture, arhitekture i umjetnosti. Međutim, oko 595.godine grad je bio uništen kao rezultat napada plemena Avara i Slovena i nakon velikog zemljotresa.

Tokom srednjih vjekova vlast u Risnu se promijenila mnogo puta. U X vijeku grad je pripadao srpskoj kneževini Travunija, a zatim je bio u sastavu Zete, a u sredini XV vijeka zajedno sa gradom Herceg-Novi je bio pod kontrolom kneza Stefana Vukšića. Poznato je da se u 1466. godini Mletačka Republika obracala knezu sa predlogom da se razmijene ova dva grada za ostrvo Brač u Jadranskom moru i palatu u Splitu, ali je bila odbijena. 1482. godine, za vrijeme vladavine njegovog sina Vlatka Hercegovića, oba grada je osvojilo Otomansko carstvo, pod njegovom vladavinom Risan je bio više od 200 godina.

Samo u 1678. kao rezultat vojnih operacija Mletačke republike grad je bio uključen u sastav Mletačke Albanije. Slijedeća dva vijeka, kao i čitava Boka Kotorska, grad je pripadao različitim zemljama: Austriji, Francuskoj, Jugoslaviji, a od 2006. je pod punopravnom administrativnom jedinicom nezavisne Crne Gore.

Risan je posebno poznat po svojim spomenicima iz antičkog perioda. I-IIvv. ovdje su bile izgrađene mermerne palate koje su ukrašene skulpturama i mozaicima. Od njih su ostale samo ruševine vile rimskog patricija. Ona je poznata po svojim podnim mozaicima, među kojima se izdvaja jedinstvena i jedina na Balkanu, slika Boga snova Hipnos. Ove ruševine se smatraju bogatim nasjleđem drevne kulture na teritoriji Crne Gore.

U centru Risana se nalazi Crkva Svetih Petra i Pavla, koja je sagrađena 1601. godine. Ovo je jedini kompleks sa malom kapelom Svetog Arhanđela Mihajla i gradskim grobljem. Posebnu vrijednost predstavlja zbirka ikona majstora Boko-kotorske škole, koja se nalazi u crkvi.

U kasni period se odnosi djelimično očuvana kuća Velića, porodična kuća porodice. Njen cuveni predstavnik Marko Ivelić je služio u ruskoj vojsci i postigao je visoki status u službi.

Lifehack: cijena ulaza u kompleks rimskih mozaika iznosi 2 €.
 

Gradska plaža.

Plaža se nalazi u gradu i ima oko kilometar dužine. Uslovno se može podijeliti na 3 dijela. Najveći (centralni) dio sa betoniranom platformom pripada hotelu Teuta. U skladu sa evropskim standardima ovdje se redovno vrši čišćenje teritorije, instalirani su WC-i, tuševi, svlačionice. Plaža je opremljena ležaljkama i suncobranima. Na plaži radi služba spašavanja i medicinske pomoći. Posjetioci mogu koristiti pedaline ili igrati odbojku. Crnogorski zakoni obezbeđuju slobodan pristup plažama. Međutim, u špicu sezone, turistima, koji ne borave u hotelu, može biti nedozvoljen ulaz na plažu. U slučaju da ulaz bude dozvoljen, oni će morati da plate za korišćenje "opreme". Ali posjetioci lijevog i desnog dijela imaju garanciju posejete, niko im nece reći "Nema slobodnih mesta". Risan nije popularan kao Budva, Kotor, tako da na plaži širine od 10 metara, uvijek ima prostora. Suncobrana i ležaljki za iznjamljivanje ima dosta, cijene su prihvatljive, a njihovo iznjamljivanje - je dobrovoljno. Morska voda je čista i privlači ljubitelje ronjenja. Dubina pada postepeno, djeca se mogu kupati u potpunoj sigurnosti. Turisti mogu da uživaju u vodenim sportovima. Plažni kafići nude lagana predjela, sladolede i pića.
 

Šta možete pogledati u okolini grada?

U blizini grada se nalazi malo mjesto Crkvice na plato Krivošije na istočnim obroncima planine Orjen. Mjesto je poznato po tome što svake godine pada oko 5000 ml/m2 kise, a 30 cm debljine snijega traje od 30 do 120 dana u godini - što je rekord za padavine u celoj Evropi. Ovdje, na Orjenu, se sprovode masivna arheološka iskopavanja. U blizini sela Lipci, koji se nalazi 4 km od Risna, u pećini, pronađene su oslikane stijene bronzanog doba sa scenama lova jelena i druge. Ovo je jedan od najznačajnijih arheoloških spomenika.

Dalje put ide kroz boko-kotorsku obalu i risanski zaliv u pravcu tivatskog zaliva i prolazi pored lijepog i strateški važnog mjesta - morskog prolaza Verige, koji je najuži u Boki. Na njegovim obalama suprotno jedno od drogog nalaze se dva mala sela: Lepetane i Kamenari. Vodna distanca između dva ova sela je samo 900 m, a u stara vremena između obala su stavljali gvozdene lance, kojima su blokirali put od neprijateljskim brodovima.

Lifehack: Između Kamenara i Lapetana postoji trajekt, koji skraćuje put od Budve do Herceg Novog za 40 km. CIjena prelaza automobilom 4,50 €, a za pješake je besplatno.

 

Kako doći do grada?

Ako idete autobusom ili autom iz Kotora, onda ovo je sledeći grad odmah posle Perasta.

Uprkos tome da je Risan mali grad, ovdje ima dosta noćnih klubova i diskoteka. Takođe, Risan nudi veliki broj restorana sa ukusnom hranom, koja se sprema od lokalnih sastojaka. Možete rezervisati sobu u hotelu Castello - zgrada je moderna, iako je izgrađena u skladu sa arhitektonskim tradicijama regiona u starinskom stilu. Hotel se nalazi praktično na plaži, blizina mora čini ga jos više vizuelno privlačnim. Unutrašnjost je napravljena od skupog plavog mermera i ima ukrasne panele, rešetke i lampe. Za one koji žele da ostanu ovdje na odmor, hotel je opremljen sa osam soba, sve su opremljene  moderno sa udobnim namještajem i vidikovcima sa kojih se otvara prelijepa panorama na more i okolinu. U gradu ima samo nekoliko hotela (postoji mogućnost iznajmljivanja vile ili apartmana), ali u Perastu, Kotoru i okolnim gradovima ima dosta hotela za svaciji ukus. Mnogi od njih se nalaze na samo nekoliko metara od  mora.

Odmor u Risnu može biti jedan od najprijatnijih iskustava u životu. Opšta atmosfera života u ovom gradu u potpunosti potvrđuje tezu da je čovjek rođen da uživa i ne radi ništa. Smirenost, spokoj, mir i dobro raspoloženenje lokalnog stanovništva ima pozitivan, skoro terapeutski efekat na turiste.